آموزش سبک زندگی سالم در مناطق کم برخوردار

داشتن سبک زندگی سالم یکی از مهمترین دلایل زندگی سلامت و نشاط در هر گروه سنی می باشد. اما  اینکه چگونه زندگی سالمی داشته باشیم؟ راهکار ها و ترفندهای زیادی در این زمینه وجود دارد که باید در گروه سنی مختلف آموزش داده شود. از سوی دیگرخود مراقبتی کم هرینه‌ترین وپرسودترین اقدام برای ارتقا سلامت است؛  بعضی از سیاست‌ها، برنامه‌ها و بودجه ریزی‌ها باید در جهت پیشگیری از بیماری‌ها باش برای مثال باید برای آب سالم، هوای پاک و خاک بدون آلودگی شیمیایی تلاش کرد، اما متاسفانه هنوز در کشور به این موارد به‌خصوص هوا، خاک وآب اهمیت مناسب نمی‌دهیم و با مصرف فاضلاب بدون تصفیه موجب آلودگی محصولات کشاورزی می‌شویم که یا ناشی از ضعف‌های مدیریتی منطقه‌ای ومحلی یا سیاست گذاری و اجرای ملی است. موسسه خیریه کریمانه در راستای ارتقای سبک زندگی سالم در نظر دارد، آموزش های لازم را در اختیار هموطنان در مناطق محروم قرار دهد.

زندگی سالم و ابعاد آن چگونه است؟

زندگی سالم ابعاد گوناگونی دارد. آنچه که در ایجاد زندگی سالم نقش دارد ارتقای سلامت است. سبک زندگی در واقع مجموعه ای از نگرش ها، باورها، اعتقادات، اعمال، سلایق و رفتارهای فرد یا گروه می باشد. از جمله عوامل اثرگذار در این حوزه، آموزه های دینی و کتب آسمانی می باشد. در دین اسلام و کتاب جامع آسمانی یعنی قرآنی، راهنمایی ها، ارشادات و پندها و نصایح گوهرباری آمده است که توجه و تبعیت از آن نقش غیر قابل انکاری در ایجاد یک زندگی سالم دارد.

استحکام هرچه بیشتر نهاد خانواده مستلزم اصلاح سبک زندگی است. باید به این نکته توجه داشت که مفهوم لغوی و اصطلاحی خانواده و سبک زندگی در کنار یکدیگر معنا می یابند و ضرورت بودن و برگشتن خانواده به الگوهای اسلامی و قرآنی و نقش خانواده در سبک زندگی سالم را باید خاطرنشان کرد.

شخصیت انسانی انسان و معنای غایی زندگی و اقتضایات جامعه بشری مورد توجه قرآن و دین اسلام می باشد. داشتن معیارهای مناسب که همسو با نگاه معنوی و مذهبی باشد، هدف و انگیزه ی محکم تری برای زندگی به وجود می آورد.

منظور از سبک زندگی فرهنگ نیست، فرهنگ اموری را که اعم از سبک زندگی هستند همانند عقاید و نگرش ها را در بر می گیرد. هدف از این مقاله که با تبیین و تعریف سبک زندگی، مصادیق سبک زندگی سالم و همچنین تقویت نشاط خانواده، مهیا ساختن محیط امن و آرام برای اعضای خانواده و جلوگیری از تزلزل خانواده و کاهش معضلات اجتماعی می باشد را مورد بررسی قرار می دهد.

بیشتر بخوانید: کمک به توزیع آب سالم در مناطق کم برخوردار

سلامت تنها به موقعيت اقتصادي و اجتماعي افراد وابسته نيست . سلامت و هرآنچه كه مرتبط با آن است: بازتابي از وضعيت فعلي جمعيتي خاص يا گروهي از مردم ؛ انعكاسي از موقعيت افراد و جوامع در بستر اجتماعي مربوطه و روش نگاه به آنها توسط دولت ؛ و همچنين انعكاسي از وجود يا فقدان بستري صحيح و قطعي براي سلامت است . نوع برخورد هر فرد با سلامتش ، تا حد زيادي به ميزان سواد بهداشتي وي بستگي دارد و افزايش سواد بهداشتي اقشار مختلف مردم نيازمند توسعه علمي و منطقي آموزش سلامت در كشور است.

ارتقای سلامت

ارتقاي سلامت ، در بر گيرنده سه فاكتور است : آموزش سلامت ، حفاظت ازسلامت و پيشگيري از بيماري است كه بدون برنامه ريزي موزون ، هماهنگ ، همزمان و برابر براي هر يك از اين سه فاكتور نمي توان به ارتقاي سلامت مردم اميدي داشت. در ديدگاه سنتي ، آموزش سلامت عاملي است كه رفتارهاي مخاطره آميز افراد را تغيير مي دهد ، كه اين تعريف نشانگر اين مطلب است كه آموزش سلامت بيشتر به پيشگيري در امر سلامت توجه دارد ( براي مثال ارايه اطلاعات پزشكي در زمينه بيماريها و يا آموزش در زمينه آثار فيزيولوژيك استعمال دخانيات يا استفاده زياد از نمك در مواد غذايي و كمي تحرك فيزيكي ) . البته در اين زمينه ، انتقادهايي وجود دارد و آن اين است كه چنين تعريفي موجب مي شود ” آموزش سلامت توسط دست اندركاران توليد مواد دارويي و خدمات پزشكي كنترل ( محدود ) شود ” چرا كه با ايجاد جمعيتي سالم تر (كه باعث كاهش تقاضا براي امور درماني و كلينيكي خواهد شد ) ، موقعيت آنها به خطر مي افتد.

تغذیه سالم در دوران نوجوانی

دوران نوجوانی مانند پلی دوران كودكي را به بزرگسالي متصل مي كند. تغييراتي كه در اين دوران از نظر جسمي و روانی ايجاد مي شود، در نهايت بلوغ جسمي و احساس استقلال در زندگي را به دنبال دارد. اصطلاح بلوغ به رشد جسمي سريع، تغيير درتركيب بدن و بلوغ جنسي كه نهايتا باروري را به دنبال دارد اشاره مي كند.

کمک کنید: در فاز سوم طرح بزرگ آبرسانی

تنظيم برنامه غذايي نوجوانان با توجه به الگوي رشد سريع شان بايد به گونه اي باشد كه ضمن تامين نياز براي جهش رشد نوجواني، سالمت جسمی آنها را نيز حفظ كند. اين امر به ويژه برای دختران نوجوان بسيار مهم است.دختران امروز مادران فردا و كليد سلامتی نسل كنوني و آينده هستند. بسياري ازمشكلات دوران بارداري و تولد نوزادان نارس ارتباط مستقيم با وضع تغذيه مادر در زمان قبل از بارداري و سنين قبل از ازدواج دارد.

به طور كلي، دختراني كه زندگي خود را با تغذيه ناكافي در دوران كودكي همراه با بيماري شروع كرده و به دوره نوجواني پا مي گذارند، از يک طرف به علت كمبودهاي تغذيه اي با كاهش قدرت يادگيري، افت تحصيلي، افزايش ابتال به بيماري ها و كاهش توانمندي ذهني و جسمي مواجه هستند و از سوي ديگر، پس از ازدواج نمي توانند دوران بارداري و شيردهي خوبي داشته باشند. زيرا در اين شرايط كه ذخاير بدني آنها مصرف مي شود، سوءتغذيه مادر تشديد يافته و علاوه بر او گريبان گير فرزندش نيز مي شود. دختراني كه از زمان تولد تا بلوغ غذاي متعادل و كافي مصرف می كنند. در هنگام بارداري و زايمان با مشكالت كمتري روبه رو هستند.

نياز به انرژي و مواد مغذي در دوران بلوغ افزايش مي يابد كه علل آن عبارتند از:

• افزايش سرعت رشد جسمي
• تغيير در عادت های غذايي
• ورزش؛ ازدواج و بارداري كه ممكن است در اين دوران اتفاق افتد.

اهمیت تغذیه سالمندان

گرچه دوران سالمندي به سنين بالای 60 سال گفته می شود ولي تغييرات سالمندي از سال ها قبل آغاز مي شود. توجه به تغذيه در اين دوران به دليل تغيير نيازهاي تغذيه اهميت دارد. همچنين رعايت اصول تغذيه صحيح در سنين ميانسالي و سالمندي سبب مي شود فرد سال هاي باقيمانده عمر خود را با سالمت و نشاط و راحتي بيشتر طي نمايد و كمتر در معرض اضافه وزن، چاقی و بيماري هاي شايع همچون فشارخون بالا چربي خون بالا، ديابت و پوكي استخوان قرار بگيرد.

 مهم ترين راهنماي تغذيه اي براي اين سنين، تهيه غذاهاي ساده و كم حجم است كه تمامي نيازهاي فرد به مواد مغذي را تامين كرده و در عين حال متناسب با فرهنگ مصرف فرد باشد. بدين منظور مصرف متعادل و روزانه مواد غذايي شامل همه گروه هاي غذايي توصيه مي شود. تاكيد در برنامه غذايي سالمندان بر مصرف مواد غذايي كم چرب و كم كلسترول مانند شير ولبنيات كم چرب، كاهش مصرف روغن، كره، خامه و .. كم نمک و پر فيبر حبوبات، سبزی ها، ميوه ها، نان های سبوس دار است.

اصول اولیه سبک زندگی سالم از دیدگاه اسلام

۱. تشکیل خانواده

از نظر اسلام و البته سایر علوم اجتماعی، اگر لازم باشد که انسان برای رسیدن به کمال از یک نردبان چند پله‌ای صعود کند، به طور حتم اولین پله این نردبان تشکیل خانواده است. ازدواج اقتضای طبیعت انسان است و زوجیت در تمام موجودات عالم (حیوانات، گیاهان و حتی جمادات) نیز وجود دارد. همچنین انسان نیاز دارد که خود را از تهاجم شهوات و آلودگی‌ها حفظ کند، زن و مرد طوری آفریده شده‌اند که باید در حوزه جذب یکدیگر قرا گیرند و عمیقا مجذوب یکدیگر شوند تا بتوانند تمام عمر را در کنار هم زندگی کنند. در شیوه زندگی سالم از نظر اسلام، سعادت زن و مرد در این است که از سنت‌های آفرینش خارج نشوند و تحت تاثیر جذبه‌های سطحی و زودگذر قرار نگیرند.

پیامبر (ص) در زمینه نقش خانواده فرموده‌اند:

هرکس ازدواج کند نصف دین خود را حفظ کرده است و باید در مورد نصف باقی تقوای الهی پیشه کند. ازدواج بنیان محبت و عشق است و اگر تابع معیار‌های اسلامی باشد، هرگز سست نمی‌شود. قران کریم سخنی دارد: این‌ها اگر بتوانند، باید ازدواج کنند و اگر نتوانند باید راه عفاف و پاکدامنی پیش گیرند. (سوره نور – آیه ۳۳)

۲. تربیت دینی فرزندان

برای داشتن یک شیوه زندگی سالم در اسلام، توجه به تربیت فرزندان از همان دوران کودکی ضروری است. والدین نخستین کسانی هستند که در محیط خانواده بر خلق و خوی فرزندان تاثیر می‌گذارند و زمینه‌های شکل‌گیری اخلاق پسندیده را در آن‌ها پایه‌گذاری می‌کنند. یکی از اصلی‌ترین وظایف پدر و مادر در حق فرزند در اسلام، آموختن ادب و اخلاق انسانی به فرزندان است.

امیر مومنان علی (ع) می‌فرمایند: حق فرزند بر پدرش این است که نام نیک برای او انتخاب کند و ادب به وی بیاموزد و قران تعلیمش دهد.

همچنین حضرت علی (ع) در وصیتی که به فرزندشان امام حسن (ع) نموده‌اند، فرمودند: فرزندم! قلب یک نوجوان مانند زمین خالی است، هر تخمی که در آن بیفشانی رشد و نمو می‌کند، من نیز در مورد پرورش ادب در وجود تو مبادرت کردم، قبل از آنکه قلب تو سخت شده و ذهن تو مشغول شود.

۳. تفریح

تفریح سالم می‌تواند یکی از مهمترین و ضروری‌ترین کار‌ها در اوقات فراغت باشد. تفریح و سرگرمی برای تجدید نیرو و زدودن یکنواختی از زندگی امری لازم و ضروری است و یکی از مهمترین اصول شیوه زندگی سالم در اسلام توجه به بهداشت جسم و روان است که تفریح می‌تواند تامین کننده آن باشد. در اسلام دو گزینه ورزش و مسافرت توصیه شده است. حضرت علی (ع) فرموده‌اند: اوقات سرور و شادمانی فرصت مناسبی برای طراوت روح و جان است و مایه انبساط روان و افزایش طراوت در فرد می‌شود.

همچنین در قران درباره سفر کردن آمده است:

آیا آنان در زمین سیر نکردند تا دل‌هایی داشته باشند که حقیقت را با آن درک کنند. (سوره حج – آیه ۴۶)

بگو در زمین سیر کنید و ببینید سرانجام مجرمان چگونه بود (سوره نمل – آیه ۶۹)

پیامبر اکرم در حدیثی سفر و گردشگری را موجب سلامتی جسمی و بهره‌مندی اقتصادی می‌دانند و می‌فرمایند: مسافرت کنید تا صحت و بی‌نیازی پیدا کنید (بحار الانوار- ج. ۷۳- ص. ۲۲۱)

۴. کسب روزی حلال

یکی از مشخصه‌های شیوه زندگی سالم در اسلام کسب روزی براساس موازین شرعی و در چارچوب مقررات الهی است. با نگاه به آیات قرآن می‌توان دریافت که خداوند هرگز ما را به چشم‌پوشی از مواهب الهی دعوت نکرده و فقر را ارزش و نعمت به حساب نیاورده است. حضرت علی (ع)، یکی از ویژگی‌هایی که برای پارسایان بیان می‌کنند، تلاش برای روزی حلال است.

امام صادق (ع) نیز در این باره می‌فرمایند: کسی که خود را برای روزی خانواده‌اش به زحمت می‌اندازد و کار می‌کند مانند رزمنده‌است که در راه خدا می‌جنگد. آیات الهی و احادیث ائمه به بهترین نحو سبک زندگی را برای ما معرفی کرده‌اند، سبکی که اگر آن را در زندگی خود پیاده کنیم، آرامش و موفقیت در دنیا و آخرت برای ما تضمین شده است.

سخن پایانی

 همان طور که در این مقاله خواندیم؛ زندگی سالم ابعاد گوناگونی دارد. آنچه که در ایجاد زندگی سالم نقش دارد ارتقای سلامت است. سبک زندگی در واقع مجموعه ای از نگرش ها، باورها، اعتقادات، اعمال، سلایق و رفتارهای فرد یا گروه می باشد. از جمله عوامل اثرگذار در این حوزه، آموزه های دینی و کتب آسمانی می باشد. در این راستا موسسه خیریه کریمانه در نظردارد سبک زندگی سالم را در مناطق محروم و کم برخوردار آموزش دهد.