سهم امام وسادات به چه کسانی تعلق می گیرد؟

همان طور که می دانیم، خُمس، پرداخت یک پنجم مازاد درآمد سالانه و برخی موارد دیگر مانند معدن و گنج با شروطی که در فقه آمده است؛ می باشد. همچنین خمس از موضوعات مهم فقه اسلامی و به طور خاص فقه امامیه است. محاسبه و پرداخت خمس از تکالیفی است که شیعیان در طول زندگی به آن عنایتی ویژه دارند. ونیمی از خمس به سادات فقیر اختصاص دارد و نیم دیگر به عنوان سهم امام در دوران غیبت امام زمان توسط مراجع تقلید در اموری که با توجه به تاریخ زندگی اهل بیت(ع) مورد مصرف خمس تشخیص می‌دهند، هزینه می‌گردد.

سهم سادات بخشی از خمس است که به سادات (نسل بنی‌هاشم) نیازمند می‌رسد.

فقیهان شیعه، با استناد به آیه خمس بخشی از خمس را متعلق به سادات نیازمند می‌دانند که به سهم سادات شناخته می‌شود. آنان مراد از «يَتامىٰ»، «مساكين» و «ابن السبيل» را در این آیه، يتيمان، مساکین و در راه ماندگان از نسل بنی‌هاشم می ‎دانند. بنا به گفته صاحب جواهر، مشهور فقهای شیعه معتقدند سهم سادات تنها به کسانی تعلق می‌گیرد که از طریق پدر به هاشم بن عبد مناف برسند و کسی که مادرش سیده(میرزا) باشد، سهم سادات به او نمی‌رسد.

درباره چگونگی پرداخت سهم سادات، نظر یکسانی وجود ندارد؛ بیشتر مراجع تقلید بر این باورند که باید آن را به حاکم شرع یا مرجع تقلید تحویل داد و یا با اجازه او، به سادات نیازمند پرداخت کرد؛ اما برخی دیگر در پرداخت سهم سادات، اجازه مجتهد را شرط نمی‌دانند و معتقدند می‌توان آن را مستقیم به سید فقیر داد. فلسفه اختصاص بخشی از خمس به سادات را برای جبران ممنوعیت پرداخت صدقه غیر سادات به آنان دانسته‌اند.

بیشتر بخوانید: تاثیر خمس بر زندگی افراد

سهم سادات از خمس یعنی نیمى از خمس و باید به سادات نیازمند داده شود، آن هم به اندازه مایحتاج یک سال، نه بیشتر. بنا براین خمس از نظرمعنوی امتیاز و اکرام برای اهل بیت و از جنبه مادی امتیازی برای سایر مردم به حساب نمی آید. تنها کسانى می توانند از این سهم استفاده کنند که یا از کار افتاده و بیمارند، یا کودک یتیم دارند یا افرادی که به هر دلیلی در بحران شدید مالی قرار داشته و تحت فشار هزینه های زندگى قرار دارند. سهم سادات از خمس این طور است که سيّد يتيمى كه به او خمس مى دهند بايد فقير باشد ولى به سيّدى كه در سفر درمانده شده اگر چه در وطنش فقير نباشد مى شود خمس داد.

سهم سادات در فطریه

سهم سادات در فطریه براساس نظر بیشتر مراجع تقليد به این صورت است که فرد غیر سيد نمی تواند به افراد سيد فطريه خود را بدهد حتی اگر نان خور او باشد. شخص سيد فقير هم نمی تواند از غير سيد زكات فطره دريافت كند. در برخی احکام اسلامی آمده است که معيار در جواز دادن زكات فطره به سيد، زكات دهنده است نه نان خور بودن. زكات فطره یا فطريه صدقه واجب نام دارد. اما دادن صدقه مستحبی به سيد فقير اشكال ندارد.

سهم سادات در فطریه در برخی رساله های دینی این گونه است که سيد نمى ‏تواند از غير سيد زكات بگيرد. ولى اگر خمس و ساير وجوهات كفايت مخارج او را نكند و از گفتن زكات ناچار باشد مى ‏تواند از غير سيد زكات بگيرد. گفته شده است احتياط واجب آن است كه اگر ممكن باشد فقط به مقدارى كه براى مخارج روزانه ‏اش ناچار است بگيرد. هر مسلمانی باید مبلغ یا مالی را که اسلام مشخص کرده، در روز عید فطر با نیت قربت پرداخت کند تا صرف رسیدگی به امور نیازمندان شود. پرداخت زکات فطره بعد از یک ماه روزه‌ داری در ماه رمضان و در روز عید فطر که روز اول ماه شوال است، واجب شرعی است.

میزان سهم سادات از خمس

میزان سهم سادات از خمس نیز براساس احکام اسلامی تعیین می شود. خمس به شش قسمت تقسیم شده سهمى براى خداوند، پیامبر، ذوالقربى و نزدیکان پیامبر که مراد ائمه اطهار هستند. بخشی از خمس سهمى براى یتیمان سادات، نیازمندان سادات و در راه ماندگان سادات است.

خمس به دو قسمت تقسیم می شود: نصف آن سهم امام و نصف دیگر سهم سادات است. همچنین درباره میزان سهم سادات از خمس و چگونگی پرداخت نظر یکسانی وجود ندارد. بیشتر مراجع تقلید معتقدند که باید آن را به حاکم شرع یا مرجع تقلید تحویل داد یا با اجازه او، به سادات نیازمند پرداخت کرد. برخی مراجع تقلید در پرداخت سهم سادات اجازه مجتهد را شرط نمی ‌دانند و می گویند می ‌توان آن را مستقیم به سید فقیر داد.

پرداخت سهم سادات

پرداخت سهم سادات نکته ای است که درباره چگونگی پرداخت آن نظر یکسانی وجود ندارد. بیشتر مراجع تقلید بر این باورند که باید آن را به حاکم شرع یا مرجع تقلید تحویل داد یا با اجازه او، به سادات نیازمند پرداخت کرد. برخی دیگر در پرداخت این سهم اجازه مجتهد را شرط نمی ‌دانند و معتقدند می ‌توان آن را مستقیم به سید فقیر داد، بنابراین موسسه خیریه کریمانه زیر نظر دفتر آیت الله سیستانی تهران توزیع و کمک به نیازمندان سادات به عهده می گیرد.

خمس را مومنان از مال خود جدا مى کنند و به مراجع یا نمایندگان آنان براى مصرف در موارد تعیین شده از طرف شرع مى پردازند. پرداخت سهم سادات براساس احکام اسلامی این است که بنابر احتياط واجب سهم را از خود آن مال يا از پول رايج بدهند، نه از جنس ديگر، مگر اين كه جنس ديگر را به مستحق بفروشد سپس بدهى او را از باب خمس حساب كند.

سخن پایانی:

همان طور که می دانیم، خُمس، پرداخت یک پنجم مازاد درآمد سالانه و برخی موارد دیگر مانند معدن و گنج با شروطی که در فقه آمده است؛ می باشد. که بخشی از خمس سهم سادات می باشد. درباره چگونگی پرداخت سهم سادات، نظر یکسانی وجود ندارد؛ بیشتر مراجع تقلید بر این باورند که باید آن را به حاکم شرع یا مرجع تقلید تحویل داد و یا با اجازه او، به سادات نیازمند پرداخت کرد؛ اما برخی دیگر در پرداخت سهم سادات، اجازه مجتهد را شرط نمی‌دانند و معتقدند می‌توان آن را مستقیم به سید فقیر داد. شما خیرین گرامی می توانید با خیالی آسوده و با اطمینان کمک های خود را به موسسه خیریه کریمانه که زیر نظر دفتر آیت الله سیستانی است، بسپارند. تا به مستحقین واقعی برسانند.